 |
| Luc Groot |
Mijn naam is Luc. Ik werk voor de Nederlandse boeren en tuinders in Brussel voor LTO Nederland. Mijn persoonlijke mening over GMO geef ik op dit blog.
Ik geloof in technologische ontwikkelingen en dat dit een belangrijke reden is voor de groei van onze welvaart en ons welzijn in de westerse wereld. Daarnaast kunnen technologische ontwikkelingen bijdragen aan lager energie- en grondstoffengebruik. Daarom ben ik voor biotechnologie en GMOs. Natuurlijk moet je bij ontwikkelingen op technologisch vlak goed ethische, economische, sociale en duurzame gevolgen meenemen in je beoordeling, maar het mag niet leiden tot het principieel uitsluiten van nieuwe producten die via nieuwe methodes zijn ontwikkeld. Je sluit toch ook bij voorbaat niet een door genetische modificatie gefabriceerd medicijn uit. Sterker nog insuline is hier bijvoorbeeld een “uitwas” van in het verleden.
Ik denk dat veel mensen in deze discussie niet goed het onderscheid maken tussen ethische, wetenschappelijke en andere bezwaren. Daarnaast vind ik dat de manier van actievoeren door NGOs tegen GMOs in ieder geval niet leidt tot iets wat maar op een oplossing lijkt. Die oplossing moet wat mij betreft bestaan uit een set van criteria waaronder je mag spreken over toelating van een GMO. Waar moet de wetenschappelijke basis aan voldoen? Welke voorzorgprincipes voor het milieu en biodiversiteit moeten worden gerespecteerd? En hoe dienen ontwikkelaar, handelaar en potentiële gebruikers van GMOs met elkaar om te gaan?
Het voorzorgsprincipe is een vaak geroemd argument door tegenstanders en dat respecteer ik. Maar het moet niet leiden tot het dogmatisch afwijzen van ontwikkelingen. Angst voor het nieuwe en andere past ons ook niet. Ik weiger om in deze stroming mee te gaan. Wat mij betreft gaan we door met onderzoek op dit terrein en vinden we binnen een tiental jaar het gewas van de eeuw uit. Dat zorgt voor het stoppen van armoede/honger, klimaatneutraal is, geen water nodig heeft en nog een mooi kleurtje heeft ook! Leve de technologische vooruitgang! Blijf ontwikkelen!
 |
| Ella Weggen |
Mijn naam is Ella Weggen en ik ben werkzaam voor GroenLinks in het Europees Parlement, onder andere op landbouw en voedsel. Ook al heb ik me niet jarenlang in Genetisch Gemodiceerd voedsel verdiept, wat ik er over heb geleerd en gelezen is negatief. Ik hoop dan ook dat Europa GMO vrij blijft en dat de consument de keuze houdt niet gemodificeerd eten te eten.
Met een genverandering kan een plant tegen onkruid-bestrijdingsmiddel, of maakt het zelf een insectenwerende stof aan. Dit eerste geval is handig voor de boer die er met schadelijke pesticiden overheen kan om alles te doden behalve de plant. Het tweede geval zorgt er voor dat ook niet schadelijke insecten worden gedood. Dit lijkt me slecht. Slecht voor de grond en slecht voor de biodiversiteit. Het risico van genetische modificatie is dat als er mee begonnen wordt je als consument en boer geen keuze meer hebt of je wel of niet wil, vanwege kruisbestuiving. En wat krijgen wij als consument binnen als we deze GG planten eten? Ik weet het niet, maar neem liever het zekere voor het onzekere en ontwijk genetische modificatie. Ook omdat ik niet overtuigd ben dat het daadwerkelijk oplossingen biedt van het mondiale voedselvraagstuk. Genetische modificatie is niet nodig om voldoende voedsel te produceren op de wereld. Genetische modificatie is niet nodig om zoutbestendige planten te kweken met het oog op verdroging. Dat kunnen we ook zonder GM. Het verdelingsvraagstuk en de distributie is een groter probleem in de wereld.
De Monopoliepositie op de zadenmarkt en puur winstgedreven handelsbelangen leiden in veel (met name ontwikkelings)landen tot problemen en mensenrechtenschendingen. Patenten zorgen voor hoge prijzen en zodra is begonnen met dit GG zaad, is het bijna onmogelijk te keren. Er komt een hoop geld bij kijken om GG zaad op de markt te hebben. Hier ziet onze bank natuurlijke een mogelijkheid om winst te maken. Als een bank besluit in GG te investeren zodra dit mag is er echter geen weg meer terug. Op dit moment zou ik dat risico niet willen lopen. Alleen bij het idee al loopt de bank imago schade op. Deze opdracht wordt daarom een zware dobber voor mij. Ik wil proberen open en constructief te werk gaan door veel mensen te spreken die mij alle kanten van het verhaal kunnen vertellen. Op het eind hoop ik onze bank zo goed mogelijk van advies te kunnen voorzien waarbij alle aspecten belicht worden.
 |
| Susan Drion |
Altijd nieuwsgierig, kritisch en onbekend op het terrein van genetische manipulatie (GM). Ik ben Susan Drion. Na de middelbare school besloot ik het studeren nog even uit te stellen. Reizen, werken en de Youth Food Movement (YFM) zijn meer dan genoeg om dit tussenjaar mee te vullen. Veel is nieuw dit jaar, zo ook ons onderzoek naar GM. Mijn gevoel zegt dat GM symptoombestrijding is en geen langer termijn oplossing, mijn hoofd zegt het niet te kunnen onderbouwen. De tijd en het onderzoek zullen het uitwijzen…
Om te weten of mijn mening over vijf maanden veranderd is, is het noodzakelijk mijn huidige mening over genetische manipulatie (GM) van voedsel te formuleren. Dit klinkt helaas makkelijker dan het is. Het vraagstuk waar we het in dit blog over hebben is, voor mij, erg complex. Er zijn veel verschillende factoren van invloed op het landbouwbeleid, met of zonder genetische manipulatie: producenten, de markt, beleidsmakers en consumenten. Vooral het begrip ‘de markt’ is voor mij erg moeilijk te doorgronden; wie en wat is de markt? Ook al kan ik deze vragen nog niet beantwoorden, denk ik dat de markt een van machtigste factoren in het de voedselsector is. Het is voor mij van belang dit begrip verder uit te zoeken. Mijn mening is momenteel niet goed onderbouwd, het is meer een gevoel dan netjes geredeneerd. Ik denk dat GM van voedsel eerder symptoombestrijding is dan een werkelijke oplossing voor het voedselprobleem. Het probleem waar we binnen twintig jaar mee te maken gaan krijgen is een toenemende vraag naar voedsel, vooral westers voedsel zoals vlees. Let op: dit is niet het probleem waar we nu mee te maken hebben. Nu er is een verkeerde verdeling van voedsel, maar er is genoeg voedselproductie om de wereld mee te voeden. De oorzaak van deze toenemende vraag is het toenemende welvaartsniveau van ontwikkelingslanden. De mensen daar willen hetzelfde luxe voedsel kunnen eten als wij nu doen. Ook al gaan mensen in de Westerse landen minder vlees eten, als nog zal de vraag naar vlees toenemen. De huidige voedselproductie is, in ieder geval, in het Westen erg kapitaalintensief, er wordt veel gebruik gemaakt van kunstmest en pesticiden om de opbrengst zo hoog mogelijk te maken. Het gevolg hiervan is inderdaad een hoge opbrengt, maar ook bodemuitputting, een uitgebreid subsidiebeleid en snelle veredeling van gewassen. Om in de toenemende vraag te kunnen blijven voorzien is een circulaire economie noodzakelijk. Dat betekent dat de economie een gesloten cirkel vormt waardoor er geen afval, in de vorm van CO2uitstoot en verspilling, en overproductie is. Een idee om dit te bereiken is de Biobased Economy (BBE). Hierbij wordt biomassa, in de vorm van planten, algen en primaire, secundaire en tertiaire reststoffen, omgezet in bepaalde producten. Deze producten zijn ten eerste energie, ten tweede brandstoffen, ten derde materialen en chemicaliën, ten vierde (dier)voedsel en als laatste farmaceutische chemicaliën.
Nu is de vraag in hoeverre GM van voedsel een bijdrage kan leveren in een toename van productie van voedsel. Naar mijn idee zorgt het gebruik van GM er voor dat men op dezelfde manier kan blijven produceren. Dit is niet een duurzame manier van productie. Immers bodemuitputting, voedselverspilling en een groot gebruik van brandstoffen en dus ook CO2 blijven bestaan. Daarnaast blijkt het erg moeilijk te zijn traditionele en GM gewassen te scheiden. Hierdoor is er een grote kans op monocultuur. Dit levert wel veel opbrengsten op, maar zorgt ook voor een groot (economisch) risico en een eenzijdig voedselpatroon.
GM kan er echter ook voor zorgen de productie van planten zo op te voeren dat deze planten gebruikt kunnen worden in de BBE. Maar dan vraag ik me af in hoeverre men planten moet gebruiken voor energie en brandstof in plaats van puur voor voedsel. Kortom het formuleren van een standpunt over GM van voedsel roept meer vragen op dan dat het duidelijkheid schept. De komende maanden is nog genoeg om uit te zoeken; de relatie tussen GM en de BBE, de relatie tussen het subsidiebeleid en GM en nog heel veel meer…
Ik ben Nelleke Polderman en ik doe onderzoek en schrijf over voeding voor de Consumentenbond. Op dit blog geef ik mijn eigen mening over GMO’s.
Waar te beginnen? Aan het begin van dit project verdrink ik bijna in alle informatie over GMO’s en de verhalen die voor- en tegenstanders in het debat gebruiken. Het is moeilijk te doorgronden welke argumenten het zwaarst zouden moeten wegen en welke waarde te hechten aan allerlei ‘bewijzen’ van de verschillende kampen. Vooralsnog ben ik voorzichtig positief over GM-technologie. Simpelweg omdat de technologie relatief veilig is gebleken in de afgelopen jaren en het me onmogelijk lijkt om terug te gaan naar een GMO-vrije wereld. Ik wil onze zoektocht vooral pragmatisch benaderen. Het heeft in mijn ogen niet zoveel zin om eindeloze voor-tegen-discussies te gaan voeren. Ik wil vooral onderzoeken welke mogelijkheden we hebben om GM-technologie zo te gebruiken dat mens en milieu er beter van worden. En hoe we kunnen voorkomen dat enkele grote bedrijven dit voor ons beslissen. In mijn werk stel ik de belangen van de consument centraal. Het is belangrijkrijk dat de consument genoeg informatie heeft om te kunnen kiezen of hij wel of geen GMO’s gebruikt. Ik vind het gek dat dat nu niet kan omdat op het etiket van vleesproducten niet te zien is of er GM-veevoer is gebruikt. Dat zou moeten veranderen. De komende maanden hoop ik mijn mening over GM te verrijken door samen met de andere YFM-academici met zoveel mogelijk experts en andere betrokkenen te spreken. Ik ben benieuwd waar dat toe zal leiden.
Ik ben student Small Business and Retail Management. De aankomende periode interesseer ik mij met name in de economische aspecten waarin GMO seeds nu en in de toekomst kansen biedt en waar bedreigt. De Frankensteinverhalen hieromtrent zijn vooral van economische aard(faillissementen van boeren met zelfmoord als gevolg). Moeten we volledig stoppen met GMO’s om een toekomstgericht landbouwbeleid te kunnen voeren? Of zijn GMO’s in sommige gevallen een uitkomst en moeten we een veilig kader opstellen waarbinnen GMO’s mogelijk zijn? Ik denk dat het laatste mogelijk is, nu de realiteit onder ogen zien te krijgen!
Ik zal mijn ervaringen en inzichten in dit blog omschrijven tijdens onze zoektocht naar de invloeden, mogelijkheden en gevolgen van GMO’s(zaden). Allereerst ben ik voorzichtig met het formuleren van een mening op dit gebied. Ik ken nu de verhalen van failliete Indiase boeren die massaal zelfmoord plegen en de aanslag op de biodiversiteit door het veelvuldige gebruik van pesticiden(die gecombineerd worden met het huidige GMO zaad). De zelfmoord komt voort uit wurgcontracten die GMO verkopende bedrijven op de boeren gebruiken. Volgens mij vormen deze twee argumenten de hoofdoorzaak van de weerstand op GMO’s. Tegelijkertijd hoor ik positieve geluiden omtrent GMO’s die zeggen dat via GMO’s droogte- en zoutbestendige rassen gecreëerd kunnen worden waardoor de voedselproductie wereldwijd een enorme boost kan krijgen, met name in de droge, arme landen. Moeten we GMO’s blijven weren vanwege onethisch gedrag en milieuonvriendelijkheid of moeten we in Europa binnen een veilig kader GMO’s ontwikkelen? Mijns inziens, op dit moment, hoeven GMO’s en onethische gedragingen evenals milieuonvriendelijkheid niet per se hand in hand te gaan, maar is er wel betere controle nodig vanuit overheden en moet er kennisoverdracht plaatsvinden naar boeren hoe om te gaan met GMO’s om een weloverwogen keuze in zaad te maken(en die keuze moet mogelijk zijn). Ik ben erg benieuwd welke kennis we kunnen bemachtigen en waarop de huidige besluitvorming is gebaseerd, om een goed beeld voor de toekomst te kunnen schetsen.
Oh My God, daar hebben we hem weer, Krispijn van den Dries. Die jongen met die wilde bos krullen, boer in hart en nier. Rentmeesterschap in bijna alles wat hij doet. Daarom gaat genetische modificatie of manipulatie hem ook zo aan het hart. Dit onderwerp leidt af van de werkelijke problemen. Waar draait het nou eenmaal om? Juist dat de generaties na ons, net als wij ook nog kunnen genieten van deze fantastische aarde. En volgens mij wordt dit niet bereikt door de eenzijdigheid waar genetische manipulatie voor zorgt. En al helemaal niet door de grootmachten die momenteel deze techniek uitbuiten.
Genetische Manipulatie (GM), een onderwerp waar ik een duidelijke mening over heb. Wat mij betreft zo snel mogelijk de wereld uit helpen dat gerommel aan de genen. Ik kan werkelijk waar geen argument verzinnen wat op een of andere manier een positieve bijdrage kan leveren aan onze samenleving.
Zoals iedere boer ben ik als biologisch boer afhankelijk van velerlei factoren die van invloed zijn op de productie van mijn gewas. In de eerste plaats ben ik afhankelijk van de natuur; natuurlijk van de zon en regen, maar ook ben ik als boer afhankelijk van een goede grond en een diversiteit aan insecten en levende organismen in de bodem. Ook ben ik afhankelijk van de consumenten die mijn biologische producten willen kopen. De consumenten aan wie ik mijn producten verkoop willen een goede kwaliteit product, lekker van smaak, gevarieerd en natuurlijk. Met de producten die ze kopen zorgen ze ervoor dat de natuur bespaard blijft van de aanslag die bestrijdingsmiddelen, kunstmest en genetische modificatie maken op deze natuur. Ook geloven ze dat ze zonder deze “toevoegingen” zelf gezonder leven en rentmeesterschap beoefenen over onze planeet. Want wij leven nu maar vele generaties zullen na ons leven en wij scheppen die mogelijk. GM ondermijnt deze toekomst!
Als biologisch boer voel ik mij bedreigd omdat de garantie die de biologische landbouw geeft dat haar producten GM vrij zijn op deze manier steeds moeilijker te handhaven valt. GM genen kunnen namelijk “overspringen” van de ene naar de andere plant. Dus als mijn buurman besluit GM maïs te telen naast een niet GM maïs ras van mij, kan het zo zijn dat mijn maïs wordt “besmet” met GM genen. Vervolgens kan ik mijn oogst niet meer als biologisch verkopen of zal mijn maïs toch als biologisch worden verkocht zonder dat we door hebben dat er GM genen in zitten. Kortom, zowel de keuzevrijheid van mij als boer als dat van de consument wordt aangetast. Hoe kan een consument kiezen als hij iets niet weet? Hoe kan ik biologisch boeren tussen buren die GM gewassen telen? Op dit moment is daar nog geen passend antwoord op.
Daarnaast is de “techniek” om tot GM rassen te komen en het mogen verbouwen van GM gewassen momenteel in handen van een klein aantal grote spelers in wereld. Deze stellen diverse eisen en patenteren rassen zodat je als boer gebonden bent aan hun reglementen. Het gaat hierin zelfs zo ver dat verschillende biologische boeren uit de USA, voor de rechter is gedaagd omdat op zijn land GM zaden waren aangetroffen. Is dit de realiteit waar we naartoe gaan? Dat je als boer wordt aangeklaagd voor zaden die op je land zijn aangetroffen maar die je niet zelf gezaaid hebt? Ook de veredelaars kunnen door patenttering niet meer beschikken over elk gewenst ras als basis voor een nieuw te veredelen ras. Boeren worden zo langzamerhand afhankelijk van een klein aantal multinationals met alle gevolgen van dien.
Tot slot komt de diversiteit in het gedrang. We kennen allemaal de beelden van gekapte oerwouden die plaats hebben gemaakt voor GM soja-velden. De diversiteit is in deze velden is ver te zoekenmet name veroorzaakt door de vele bespuitingen van de roundup-ready soja met glyfosaat. Binnen elke jaren zijn deze velden uitgeput zodat er weer een nieuw stuk land moet worden ontgonnen. Als boeren weten we al lang dat diversiteit belangrijk is. Aardappels na aardappels verbouwen gaat niet. Ze worden ziek. Hetzelfde geldt voor alle andere gewassen. Wij hebben de diversiteit en de natuur nodig om te kunnen blijven produceren.
Zo zijn er nog velerlei argument te maken waarover ik later verder zal schrijven. Misschien verandert mijn standpunt gedurende de weg. Misschien ook niet. Ik sta in ieder geval open voor andere inzichten!
De problemen die ik vooralsnog zie bij GMO zijn al uitvoerig beschreven in bovenstaande nulmetingen. Om daar nog aan toe te voegen: uit het oogpunt van de consument kan worden gezegd dat het meerendeel geen producten wil kopen die GMO bevatten. Dit standpunt is uiteraard beinvloed door de (volgens mij terechte) negatieve berichtgeving over GMO, maar dit feit heeft helaas amper invloed gehad op de belissing om het op grote schaal toe te passen. Oftewel, allesbehalve democratisch, terwijl het wel om de voedselvoorziening van ons allemaal gaat. De huidige situatie gaat bovendien, zoals al genoemd, samen met een beperkte transparantie t.a.v. gebruik van genetisch gemanipuleerde ingredienten tijdens productieprocessen (denk aan vlees, zuivel en eieren), iets dat ik vanuit mijn functie, maar ook als consument een vereiste vind. Persoonlijk kan ik me vooral moeilijk over het feit heen zetten dat met name de financiele belangen op korte termijn van de grote en machtige partijen op dit vlak (o.a. Monsanto) voorop staan en de ethische vraagstukken niet mee zijn genomen in de beslissing om het op grote schaal toe te passen, met als gevolg enorme negatieve consequenties voor mens, natuur en milieu, die nu al niet meer terug te draaien zijn en waarvan de gevolgen op de lange termijn een grote “black box” zijn. Dit, bovendien op basis van argumentatie die ongefundeerd is. Een ontwikkeling die me ontzettend raakt en soms ook frustreert. Ik geloof absoluut dat er logischer en verstandiger alternatieven zijn, zonder GM, die op lange termijn duurzame oplossingen voor onze huidige en toekomstige voedselproblematiek bieden. Zoals ook blijkt uit het VN-Landbouwrapport (IAASTD) uit 2008. Denk hierbij aan slimmere selectie van gewassen, samenwerking met de natuur en risicospreiding d.m.v. diversiteit, geen monoculturen. Onderzoek naar verdere toekomstige toepassingen van GMO zou ik op dit moment het liefste stopzetten. In de huidige situatie zou dit op zijn minst uitsluitend door een onafhankelijke partij moeten worden uitgevoerd, volgens het voorzorgsprincipe, waarbij zowel korte als lange termijn risico’s inzichtelijk worden gemaakt: Zodra financiele belangen gaan spelen, helemaal op dergelijk grote schaal, is objectiviteit helaas ver te zoeken.
 |
| Nelleke Polderman |
Waar te beginnen? Aan het begin van dit project verdrink ik bijna in alle informatie over GMO’s en de verhalen die voor- en tegenstanders in het debat gebruiken. Het is moeilijk te doorgronden welke argumenten het zwaarst zouden moeten wegen en welke waarde te hechten aan allerlei ‘bewijzen’ van de verschillende kampen. Vooralsnog ben ik voorzichtig positief over GM-technologie. Simpelweg omdat de technologie relatief veilig is gebleken in de afgelopen jaren en het me onmogelijk lijkt om terug te gaan naar een GMO-vrije wereld. Ik wil onze zoektocht vooral pragmatisch benaderen. Het heeft in mijn ogen niet zoveel zin om eindeloze voor-tegen-discussies te gaan voeren. Ik wil vooral onderzoeken welke mogelijkheden we hebben om GM-technologie zo te gebruiken dat mens en milieu er beter van worden. En hoe we kunnen voorkomen dat enkele grote bedrijven dit voor ons beslissen. In mijn werk stel ik de belangen van de consument centraal. Het is belangrijkrijk dat de consument genoeg informatie heeft om te kunnen kiezen of hij wel of geen GMO’s gebruikt. Ik vind het gek dat dat nu niet kan omdat op het etiket van vleesproducten niet te zien is of er GM-veevoer is gebruikt. Dat zou moeten veranderen. De komende maanden hoop ik mijn mening over GM te verrijken door samen met de andere YFM-academici met zoveel mogelijk experts en andere betrokkenen te spreken. Ik ben benieuwd waar dat toe zal leiden.
 |
Lukas den Admirant
|
Ik zal mijn ervaringen en inzichten in dit blog omschrijven tijdens onze zoektocht naar de invloeden, mogelijkheden en gevolgen van GMO’s(zaden). Allereerst ben ik voorzichtig met het formuleren van een mening op dit gebied. Ik ken nu de verhalen van failliete Indiase boeren die massaal zelfmoord plegen en de aanslag op de biodiversiteit door het veelvuldige gebruik van pesticiden(die gecombineerd worden met het huidige GMO zaad). De zelfmoord komt voort uit wurgcontracten die GMO verkopende bedrijven op de boeren gebruiken. Volgens mij vormen deze twee argumenten de hoofdoorzaak van de weerstand op GMO’s. Tegelijkertijd hoor ik positieve geluiden omtrent GMO’s die zeggen dat via GMO’s droogte- en zoutbestendige rassen gecreëerd kunnen worden waardoor de voedselproductie wereldwijd een enorme boost kan krijgen, met name in de droge, arme landen. Moeten we GMO’s blijven weren vanwege onethisch gedrag en milieuonvriendelijkheid of moeten we in Europa binnen een veilig kader GMO’s ontwikkelen? Mijns inziens, op dit moment, hoeven GMO’s en onethische gedragingen evenals milieuonvriendelijkheid niet per se hand in hand te gaan, maar is er wel betere controle nodig vanuit overheden en moet er kennisoverdracht plaatsvinden naar boeren hoe om te gaan met GMO’s om een weloverwogen keuze in zaad te maken(en die keuze moet mogelijk zijn). Ik ben erg benieuwd welke kennis we kunnen bemachtigen en waarop de huidige besluitvorming is gebaseerd, om een goed beeld voor de toekomst te kunnen schetsen.
Janno Lanjouw
Mijn naam is
Janno Lanjouw en ik vrees dat ik lichtelijk van het pad af ben
verhaald met mijn introductie hieronder. Het punt is dat ik weinig
weet van genetische modificatie; de mogelijkheden klinken spannend,
de gevaren waanzinnig. De waarheid ligt hoogstwaarschijnlijk –
zoals gewoonlijk – ergens in het midden, maar dat weerhoudt mensen
er niet van allerlei extreme verhalen op te hangen. En dat is nu net
het belangrijkst: welk verhaal wint?
‘De Arend’, de stoomtrein die in
1839 voor het eerst van Amsterdam naar Haarlem reed, zorgde voor een
storm aan protest. Die lawaaiige, rook uitbrakende snelheidsmachine
die schijnbaar door duivelse krachten werd voortgejaagd kon niet te
vertrouwen zijn. Daarvoor werden allerlei argumenten aangevoerd:
praktische, (min of meer) wetenschappelijke, maar vooral heel veel
emotionele. Zo raakten de kippen van de leg en sloegen de koeien op
hol. Een praktisch bezwaar. ‘Wetenschappers’ betoogden daarnaast
dat het dwaasheid zou zijn je met meer dan vijftig kilometer per uur
voort te bewegen; de druk zou je immers meteen doden! En in het
algemeen riepen mensen vertwijfeld uit wat er in hemelsnaam mis was
met het kabbelende tempo van de trekschuit. Een wat regressief,
nostalgisch argument.
Mensen zijn vaak bang voor grote,
technologische veranderingen. Maar mensen zijn ook nieuwsgierig en
alles went. Dat laatste geldt trouwens ook voor de kippen en koeien
die na enkele keren beseften dat de puffende stoomlocomotief die op
gezette tijden door hun wei denderde, zich nooit van zijn pad zou
begeven. Daarmee verdween het praktische bezwaar en werd het
praktische voordeel zichtbaar. Mensen konden sneller dan ooit bij
elkaar op bezoek, én – en dat is in dit verband nog relevant ook –
men kon vers eten van verder dan ooit halen. Het achterland van
steden werd groter dan ooit tevoren en zowel boeren als stedelingen
waren maar wat blij met de aanvoer van verse melk.
Met de stoomtrein begon een nieuw
tijdperk; een tijdperk van mechanisatie, urbanisatie, en meer
voedselveiligheid. Meer mensen konden zich bezig gaan houden met iets
anders dan zorgen dat er genoeg eten was. Bijvoorbeeld het bestuderen
van de natuur en laboratoriumonderzoek.
Als we terugspringen naar deze tijd,
dan zien we fenomenale vooruitgang. We hebben dingen gedaan die
tweehonderd jaar geleden zelfs door de meest vooruitstreven
stoomtreinontwerper met praktische, (pseudo)wetenschappelijke of
emotionele argumenten zouden zijn afgedaan als de ultieme arrogantie
van de mens die denkt dat hij alles zomaar naar zijn hand kan zetten.
In sommige gevallen zouden we ze gelijk geven. In andere niet.
Ik weet niet veel van genetisch
gemodificeerde gewassen, maar ik weet wel dat de daarin geen
uitzondering ben. Er zijn echter maar weinig mensen die dat erkennen:
net als de uitzinnige claim van de wetenschapper die stelde dat de
ongelukkige berijders van De Arend een akelige verstikkingsdood
zouden sterven, zijn er ook nu mensen die moord en brand schreeuwen
over de mogelijke gevolgen van het veranderen van de genstructuur van
gewassen die wij eten. Of hebben deze mensen wel gelijk?
Mensen hebben verhalen nodig om de
wereld te begrijpen en er een moreel oordeel over te kunnen vellen.
Mijn enige doel is feit van fictie te onderscheiden. Alhoewel beide
stof zijn voor een goed verhaal. Dat je bijvoorbeeld kunt lezen, in
een trein…
|
Genetische Manipulatie (GM), een onderwerp waar ik een duidelijke mening over heb. Wat mij betreft zo snel mogelijk de wereld uit helpen dat gerommel aan de genen. Ik kan werkelijk waar geen argument verzinnen wat op een of andere manier een positieve bijdrage kan leveren aan onze samenleving.
Zoals iedere boer ben ik als biologisch boer afhankelijk van velerlei factoren die van invloed zijn op de productie van mijn gewas. In de eerste plaats ben ik afhankelijk van de natuur; natuurlijk van de zon en regen, maar ook ben ik als boer afhankelijk van een goede grond en een diversiteit aan insecten en levende organismen in de bodem. Ook ben ik afhankelijk van de consumenten die mijn biologische producten willen kopen. De consumenten aan wie ik mijn producten verkoop willen een goede kwaliteit product, lekker van smaak, gevarieerd en natuurlijk. Met de producten die ze kopen zorgen ze ervoor dat de natuur bespaard blijft van de aanslag die bestrijdingsmiddelen, kunstmest en genetische modificatie maken op deze natuur. Ook geloven ze dat ze zonder deze “toevoegingen” zelf gezonder leven en rentmeesterschap beoefenen over onze planeet. Want wij leven nu maar vele generaties zullen na ons leven en wij scheppen die mogelijk. GM ondermijnt deze toekomst!
Als biologisch boer voel ik mij bedreigd omdat de garantie die de biologische landbouw geeft dat haar producten GM vrij zijn op deze manier steeds moeilijker te handhaven valt. GM genen kunnen namelijk “overspringen” van de ene naar de andere plant. Dus als mijn buurman besluit GM maïs te telen naast een niet GM maïs ras van mij, kan het zo zijn dat mijn maïs wordt “besmet” met GM genen. Vervolgens kan ik mijn oogst niet meer als biologisch verkopen of zal mijn maïs toch als biologisch worden verkocht zonder dat we door hebben dat er GM genen in zitten. Kortom, zowel de keuzevrijheid van mij als boer als dat van de consument wordt aangetast. Hoe kan een consument kiezen als hij iets niet weet? Hoe kan ik biologisch boeren tussen buren die GM gewassen telen? Op dit moment is daar nog geen passend antwoord op.
Daarnaast is de “techniek” om tot GM rassen te komen en het mogen verbouwen van GM gewassen momenteel in handen van een klein aantal grote spelers in wereld. Deze stellen diverse eisen en patenteren rassen zodat je als boer gebonden bent aan hun reglementen. Het gaat hierin zelfs zo ver dat verschillende biologische boeren uit de USA, voor de rechter is gedaagd omdat op zijn land GM zaden waren aangetroffen. Is dit de realiteit waar we naartoe gaan? Dat je als boer wordt aangeklaagd voor zaden die op je land zijn aangetroffen maar die je niet zelf gezaaid hebt? Ook de veredelaars kunnen door patenttering niet meer beschikken over elk gewenst ras als basis voor een nieuw te veredelen ras. Boeren worden zo langzamerhand afhankelijk van een klein aantal multinationals met alle gevolgen van dien.
Tot slot komt de diversiteit in het gedrang. We kennen allemaal de beelden van gekapte oerwouden die plaats hebben gemaakt voor GM soja-velden. De diversiteit is in deze velden is ver te zoekenmet name veroorzaakt door de vele bespuitingen van de roundup-ready soja met glyfosaat. Binnen elke jaren zijn deze velden uitgeput zodat er weer een nieuw stuk land moet worden ontgonnen. Als boeren weten we al lang dat diversiteit belangrijk is. Aardappels na aardappels verbouwen gaat niet. Ze worden ziek. Hetzelfde geldt voor alle andere gewassen. Wij hebben de diversiteit en de natuur nodig om te kunnen blijven produceren.
Zo zijn er nog velerlei argument te maken waarover ik later verder zal schrijven. Misschien verandert mijn standpunt gedurende de weg. Misschien ook niet. Ik sta in ieder geval open voor andere inzichten!
 |
| Hilde Anna de Vries |
Als campagnemedewerker voor stichting foodwatch zet ik me in voor transparantie over voeding. Daarnaast heb ik de Round Table for Responsible Soy onderzocht voor Fairfood en ben ik voorlichter voor Greenpeace geweest. Vanuit de NGO hoek is het natuurlijk erg voor de hand liggend om GMO per direct af te schrijven als een ontwikkeling die allesbehalve duurzaam of vanuit een sociaal oogpunt wenselijk is. Het is echter een complex vraagstuk waardoor het moeilijk is om daadwerkelijk alle facetten te belichten en vervolgens mee te wegen in je oordeel. Mocht het op een eerlijke, veilige, democratische en transparante manier kunnen worden ingezet om de problemen die ons in de toekomst (maar ook nu al) te wachten staan op het gebied van een wereldwijde duurzame voedselvoorziening zou ik er wellicht een iets genuanceerdere mening op na houden. Ik ben echter sceptisch. Het geknutsel met genen staat me persoonlijk enorm tegen en ik denk dat slimmere selectie, diversiteit en samenwerking met de natuur een veel beter, logischer en veiliger alternatief is. Ik sta uiteraard open voor de kennis die we tijdens het schrijven van deze blog zullen vergaren en ben benieuwd naar mijn, maar ook mijn teamgenoten hun “eindoordeel”!
De problemen die ik vooralsnog zie bij GMO zijn al uitvoerig beschreven in bovenstaande nulmetingen. Om daar nog aan toe te voegen: uit het oogpunt van de consument kan worden gezegd dat het meerendeel geen producten wil kopen die GMO bevatten. Dit standpunt is uiteraard beinvloed door de (volgens mij terechte) negatieve berichtgeving over GMO, maar dit feit heeft helaas amper invloed gehad op de belissing om het op grote schaal toe te passen. Oftewel, allesbehalve democratisch, terwijl het wel om de voedselvoorziening van ons allemaal gaat. De huidige situatie gaat bovendien, zoals al genoemd, samen met een beperkte transparantie t.a.v. gebruik van genetisch gemanipuleerde ingredienten tijdens productieprocessen (denk aan vlees, zuivel en eieren), iets dat ik vanuit mijn functie, maar ook als consument een vereiste vind. Persoonlijk kan ik me vooral moeilijk over het feit heen zetten dat met name de financiele belangen op korte termijn van de grote en machtige partijen op dit vlak (o.a. Monsanto) voorop staan en de ethische vraagstukken niet mee zijn genomen in de beslissing om het op grote schaal toe te passen, met als gevolg enorme negatieve consequenties voor mens, natuur en milieu, die nu al niet meer terug te draaien zijn en waarvan de gevolgen op de lange termijn een grote “black box” zijn. Dit, bovendien op basis van argumentatie die ongefundeerd is. Een ontwikkeling die me ontzettend raakt en soms ook frustreert. Ik geloof absoluut dat er logischer en verstandiger alternatieven zijn, zonder GM, die op lange termijn duurzame oplossingen voor onze huidige en toekomstige voedselproblematiek bieden. Zoals ook blijkt uit het VN-Landbouwrapport (IAASTD) uit 2008. Denk hierbij aan slimmere selectie van gewassen, samenwerking met de natuur en risicospreiding d.m.v. diversiteit, geen monoculturen. Onderzoek naar verdere toekomstige toepassingen van GMO zou ik op dit moment het liefste stopzetten. In de huidige situatie zou dit op zijn minst uitsluitend door een onafhankelijke partij moeten worden uitgevoerd, volgens het voorzorgsprincipe, waarbij zowel korte als lange termijn risico’s inzichtelijk worden gemaakt: Zodra financiele belangen gaan spelen, helemaal op dergelijk grote schaal, is objectiviteit helaas ver te zoeken.
